Το γεωλογικό φαινόμενο της Άσπρης Πέτρας των Προμάχων

Η Αλμωπία είναι μία επαρχία της Βόρειας Ελλάδας. Χαρακτηριστικό της είναι το έντονο ανάγλυφο, με μεγάλες υψομετρικές διαφορές (από 70 μέχρι 2524 μέτρα), ψηλά βουνά, χαράδρες, τεράστια δάση (κάποια παρθένα ακόμη), πολλά επιφανειακά ύδατα αλλά και υπόγεια ποτάμια, αρχαία ηφαίστεια που δημιουργούν θερμές πηγές, ιαματικά νερά.


2 Km βόρεια του χωριού Πρόμαχοι υπάρχει η Άσπρη Πέτρα. Σ΄αυτήν οδηγεί δύσβατο μονοπάτι, που ανηφορίζει για μία ώρα περίπου, μέσα από την χαράδρα που δημιούργησε ο χείμαρρος Μπιτσκία. Η Άσπρη Πέτρα είναι ένας τεράστιος βράχος (30 περίπου στρέμματα και 50 μέτρα ύψος) που αλλάζει συνέχεια σχήμα, χρώμα, μέγεθος.

Η πρώτη φορά (και τελευταία) που αναφέρεται η Α.Π. είναι το 1938 σε μία μελέτη του Γεωλόγου Νίκου Λέκκα για τις μεταλλικές πηγές της Ελλάδας. Από τον Νοέμβρη του 2005 τον μελετάει η Περιβαλλοντική Ομάδα του Γυμνασίου Προμάχων, μέσα από την ανάληψη σχετικών Περιβαλλοντικών Προγραμμάτων, όσο πιο συστηματικά μπορεί, σε συνεργασία, με διάφορους επιστήμονες της περιοχής, καθώς και του Α.Π.Θ.
Αυτός ο βράχος έχει δημιουργηθεί από τα άλατα που υπάρχουν στα νερά μίας κύριας πηγής και πολλών άλλων που μεταβάλλονται συνέχεια. Αναλύσεις του νερού της πηγής, έχουν δείξει ότι έχει πιο πολλά άλατα από το θαλασσινό νερό, με κυριότερα Ca(HCO3)2 το και το Mg(HCO3)2 .
Η θερμοκρασία του νερού είναι σταθερή στους 140C αλλά η παροχή της κύριας πηγής μεταβάλλεται από 4 ως 12 l/sec. Κατά μέσο όρο η πηγή παράγει 800 κιλά άλατα την μέρα. Με την εξάτμιση του νερού, μέρος των αλάτων παράγει νέο βράχο, και μέρος καταλήγει στον χείμαρρο Μπιτσκία ο οποίος γίνεται πικρός μετά τον βράχο.

Το πέτρωμα που δημιουργείται, λέγεται, τραβερτίνης. Το κανονικό του χρώμα είναι λευκό ή υποκίτρινο, αλλά πολύ συχνά, παίρνει, επιφανειακά και πρόσκαιρα, το χρώμα που έχουν τα πετρώματα που περνάει το νερό, πριν βγει στην επιφάνεια του εδάφους. Η ταχύτατη παραγωγή βράχου από τα άλατα, η μεγάλη αποσάρθρωση, η εναλλαγή των χρωμάτων, δημιουργούν, πραγματικά, εντυπωσιακούς σχηματισμούς, μεγάλου μεγέθους (σπηλιές, νέες πηγές που γρήγορα εξαφανίζονται, κολόνες, χάσματα, νέα βράχια σε αισθητή απόσταση από τον μητρικό βράχο) . Όπως και αποτυπώματα φύλλων, σπόρων, χόρτων, οστών, τα οποία δημιουργούνται σε μερικές ώρες.

Οι πιο γνωστοί τραβερτίνες, βρίσκονται στην Ωβέρνη της Γαλλίας και στο Παμούκαλε της Τουρκίας.Στην περιοχή, υπάρχει, ένας τεράστιος πλούτος από πόες (έχουν καταμετρηθεί περίπου 160), τα οποία δεν έχουν μελετηθεί, αλλά έχει ενδιαφέρον, το γεγονός, ότι κάποιες από αυτές παρουσιάζουν εντυπωσιακή διαφοροποίηση σε διάφορες θέσεις του βράχου. Επίσης, υπάρχει αξιοπρόσεχτη πανίδα, από καραβίδες και προνύμφες εντόμων, μέχρι άγρια θηλαστικά, πτηνά, ερπετά, αμφίβια. Ειδικά τα αμφίβια, πρέπει να μελετηθούν διεξοδικά, από βιολόγους.
Έχουν καταμετρηθεί 11 είδη βατράχων και φρύνων, 2 είδη σαλαμάνδρας και τρίτωνες. Ειδικά, το ένα είδος βατράχων, που έχει παρατηρηθεί, μάλλον είναι Rana Dalmatina, αλλά παρουσιάζει αρκετά διαφορετική μορφή, από την κλασσική του.

Κείμενο: Δημήτρης Καραδημητρίου - Φυσικός - Υπεύθυνος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Γυμνασίου Προμάχων - Μέλος του Ορειβατικού Συλλόγου Αριδαίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Ευχαριστούμε για το σχόλιό σας!